Суд ҳукми: Суперлига лойиҳаси ғолиб!

Европа Иттифоқи адлия суди УЕФА ва Суперлига лойиҳаси ўртасидаги иш бўйича якуний қарор чиқарди. Суд ҳукмига кўра, Суперлига ло­йиҳаси қонуний. Оддий айтганда, ФИФА ва УЕФАнинг футболда монополия ўрнатишга уринаётгани қонунга зид эканлиги таъкидланди. «ФИФА ва УЕФА регламентларида Суперлига каби янги футбол лойиҳалари аввало, икки ташкилот томонидан маъқулланиши белгиланган. Бу эса Европа Иттифоқи қонунчилигига зид ҳолатдир. Клубларга бошқа мусобақаларда ўйнашни тақиқлаш ноқонуний ҳисобланади. ФИФА ва УЕФА бу масалада ваколатини суиистеъмол қилмоқда», - дейилади суд қарорида. Шунинг баробарида ФИФА ва УЕФАнинг трансляция ҳуқуқларидан фойдаланишга оид қоидалари Европа клублари, медиа бозорда фаолият юритувчи компаниялар, қолаверса истеъмолчилар ва телетомошабинлар ҳуқуқларини поймол этилиши сифатида баҳоланди. Эслатма, 2021 йили Мадрид суди ҳам «Реал», «Барселона» ва «Ювентус» клубларининг Суперлига ташкил этишга уринишини қонуний ҳаракат сифатида эътироф этганди. Бироқ УЕФА ва маҳаллий федерациялар тазйиқи остида Европанинг бир қатор топ-клублари лойиҳадан воз кечган ва фақат «Реал» ҳамда «Барселона» асосий ташкилотчилар мақомида қолганди. Қизиқ энди нима бўлади?

*** 

ФИФА президенти Жанни Инфантино ЕИ судининг Суперлига фойдасига чиқарган қарорига муносабат билдириб, бу ҳеч нарсани ўзгартирмаслигини таъкидлади: «Европа судига ҳурмат сақлаган ҳолда айтаманки, ушбу қарор ҳеч нарсани ўзгартирмайди. Биз тарихан дунё футболидаги энг яхши мусобақаларни ташкил этганмиз ва шундай бўлиб қолаверади. Яъни энг қизиқарли, рақобатбардош ва мазмунли турнирларни ўтказишда давом этамиз, ўз даромадимизни бирдамлик дастурлари воситасида дунёнинг ҳар бир бурчагида футболни ривожлантиришга сарфлаймиз. ФИФА аъзо ассоциациялар, конфедерациялар ва футболнинг барча манфаатдор томонлари билан яқин ҳамкорликни сақлаб қолади. Ўйин манфаати учун биргаликда бутун дунё бўйлаб олға борамиз!»

*** 

Суперлига лойиҳаси бош директори Бернд Райхарт ЕИ суди қарорини хурсандчилик билан қабул қилди, албатта. «Мана, ниҳоят, рақобатлашиш ҳуқуқини қўлга киритдик. УЕФА монополиясига чек қўйиш вақти келди. Футбол озод бўлди. Клублар УЕФАнинг санкция ва таҳдидларидан холи. Энди ҳар бир жамоа ўз келажагини мустақил танлайди», - деди Райхарт. Унинг айтишича, Суперлигада трансляция ҳуқуқи бепул бўлади, клубларга катта даромад кафолатланади. Relevo нашри хабарига қараганда, Суперлига раҳбари энди АПЛ клубларини лойиҳага қўшиш бўйича музокара жараёнига киришади. Бинобарин, Англиянинг бир қатор топ-клублари лойиҳада иштирок этмаслигини маълум қилиб улгурди. Боз устига, Суперлигада иштирок этиш истагида бўлган Англия клублари миллий чемпионатдан четлатилиши ҳақида огоҳлантирилгани айтилмоқда. Зеро, суд қарори АПЛга таъсир қилмайди, чунки Буюк Британия 2020 йилнинг февраль ойида ЕИ таркибидан чиққан. «Буюк Британия ҳукумати АПЛ клубларининг Суперлигага ўхшаш турнирларда иштирок этишига рухсат бермайди», - дейилади Англия матбуоти хабарларида. Жумладан, Reuters агентлиги маълумотига кўра, Суперлигага қўшилишга уринган АПЛ клубидан чемпионатда 30 очко олиб ташланади ва у 29 млн. фунт миқдорида жаримага тортилади. Инсайдер Хорхе Калабреснинг айтишича эса, янги турнир ташкилотчилари дастлабки 3 мавсум харажатини қоплаш учун 15 миллиард еврога эгалар ва моддий таъминот ваъдаси билан клублар фикрини ўзгартиришлари мумкин. 

Умуман, ҳозир Европада Суперлига тарафдорлари жуда кам. Мисол учун, «Бавария» каби бир қатор катта клублар раҳбарияти аллақачон УЕФАни қўллаб-қувватлаши ва Суперлига таклифини қабул қилмаслигини бирдирди. Лекин янги лойиҳага қизиқаётганлар ҳам бор. Хусусан, «Наполи» президенти Аурелио де Лаурентис ўз жамоасини Суперлигада кўрмоқчи. Францияда эса «Марсель» ва «Лион» янги турнирга мойил. 

*** 

УЕФА бу вақтда ЧЛнинг янги форматидан воз кечиши мумкин. Олдинроқ келаси мавсумдан клубларнинг асосий турнирида гуруҳ босқичи бекор қилиниши, бунинг ўрнига Швейцария тизими бўйича 36та жамоадан иборат ягона лига тузилиши маълум қилинган эди. Бироқ ташкилот ЕИ суди қарори таъсирида янги тизимдан воз кечиб, жорий форматни сақлаб қолиши мумкин.

***

2025 йили старт олиши кутилаётган Суперлига формати қандай бўлиши мумкин? Тахминий вариантга кўра, жами 64та клуб 3та дивизионга бўлинади (Star, Gold ва Blue). Демак, турнир дивизионлар аро кўтарилиш ва тушиб кетиш формуласига асосланади. Ҳар битта жамоа мавсумда 14та ўйин ўтказади (ўз майдони ва сафарда 7тадан). Турнир эса икки босқични ўз ичига олади (даврали ва «плей-офф»). Лекин Суперлиганинг формати ҳали тасдиқланмаган. 

МУҲАММАДХОН тайёрлади