Ёш ҳамкасбимиз Николай Егоричев Pro лицензияси йўқ мутахасассис Суперлига клубида қанақасига бош мураббий бўлиши мумкинлигидан ҳайрон. Лекин бор гап шу: агар ОФК клубларни лицензиялаш регламентини диққат билан ўқиб чиқсангиз, бунинг имкони борлигини пайқайсиз. Дарҳақиқат, бош мураббий лавозимига тайинланиш учун Pro дипломини олган ёки лоақал шу ҳужжатга ўқишни бошлаган бўлишингиз керак. Шунингдек, ОФКнинг малакани тасдиқловчи ҳужжати ҳам кифочя қилади. Камолиддин Тожиевда эса Pro дипломи йўқ ва у ҳозир фақат «А» лицензияси учун таҳсил олмоқда.
***
Регламентда клубларнинг кетган ходимларни алмаштириш мажбуриятлари тавсифланган банд мавжуд. Бу жараён учун клублар ихтиёрида 60 кун бор. Педру Морейра 7 июль куни расман ишдан бўшатилди, демак, «Пахтакор» учун тўлақонли квалификацияга эга янги бош мураббий тайинлаш муддати 5 сентябрда тугайди. Шундай экан, Тожиев шу санагача ОФКдан рухсат олиши ёки лавозимни бўшатиши лозим. Мендаги маълумотларга қараганда, «Пахтакор»да аниқ номзод бор, аммо у ҳали шартномавий мажбуриятлар билан амалдаги иш берувчига боғланган. Шунинг учун ўша номзодни ҳозирча тайинлаш иложсиз. Аммо «Пахтакор» ва Педро Морейра муносабатига қайтсак, португалиялик мураббий аслида 5 май куни ишдан четлаштирилгани эслашимиз мумкин. Унда 60 кунлик муддат нега шу санадан ҳисобланмайди? Гап шундаки, расмий талқинга мувофиқ, Морейра бетоб бўлиб қолган ва ОФК регламенти бўйича бундай ҳолатда ўринбосар тайинлаш учун яна 60 кун муҳлат берилади. Бу 60 кунлик муҳлат айнан истеъфога чиқиш тўғрисидаги расмий хабар эълон қилингани билан тугади (аслида 62 кун, лекин иайдалашмаймиз).
Ушбу тарихда бошқа бир масала қизиқроқ - Морейро чиндан ҳам, бетоммиди? «Пахтакор» ПФЛга қандай тасдиқловчи ҳужжатларни тақдим этганини билмайман, лекин менимча, ҳаммаси машҳур латифадагидек бўлган: бу муассасада олижаноблар сўзларига ишонилади. Албатта, шу ўринда сўраш мумкин, Морейро ва унинг ёрдамчилари бир вақтда бетоб бўлиб қолишганми? Агар дейлик, уларни битта вирус «йиқитган» бўлса, мураббийларни алмаштириш масаласи қандай ҳал қилинган? Эътибор беринг, вақтида алмаштириш «А» критериясига киради, демак, бунга риоя қилмаслик лицензия бекор бўлишига олиб келиши керак. Нима, 5 сентябрни кутамизми? Қўшимча равишда айтаманки, championat.asia ПФЛга ноқулай саволлар беришга уринадиган ягона сайтдир эҳтимол. Албатта, ҳар доим ҳам жавоб олмайди. Шунга қарамай, лоақал офисдан ташқарида гапирилмайдиган нарсаларни билишга уриниш бор. Бошқа журналистлар эса кўпинча ПФЛ сўзига ишониш билан қаноатлашади. Ҳатто мен билан гаплашганларида, танқидларимнинг бутун мавзусини ташкилот бош директорига нисбатан шахсий муносабатимга боғлашади: «Балки сизда унга нисбатан шахсий адоват бордир?» Менда шахсий адоват йўқ. Шунинг учун Миминодан фарқли равишда, иштаҳа билан овқатланаман. Қолаверса, шахсий муносабатларни муҳокама қилишдан маъно кўрмаяпман. Чунки муҳимроқ масала бор - танқид ўринлими ёки асоссиз? Мисол учун, Фарҳод Магометов даврида ҳам ПФЛни танқид қилганман, бугун ҳам давом этяпман. Аммо ўша вақт ҳеч ким Фарҳод Абдуалиевич билан шахсий муносабатларим ҳақида сўрамаган. Дарвоқе, яқинда, Мираброр Усмонов хотира турнири очилиш ўйинида ПФЛнинг биринчи бош директори билан кўришдим. Учрашдик, қўл бериб сўрашдик. Бошқача бўлиши ҳам мумкин эмасди. Шунчаки, эслатиб ўтаман, Магометов футболчилик фаолияти давомида ҳам қаттиққўл, аммо адолатли ҳисобланган. Бежиз, 1994 йилги Осиё ўйинларида юлдузларга тўла терма жамоага сардорлик қилмаган.
***
Саудия Арабистони Спорт вазирлиги мамлакатдаги дастлабки 3та клуб хусусийлаштирилганини малум қилди. У ерда ишни энг машҳур ва сармоядорлар учун энг жозибадор клублардан бошлашмади. Бунда тавваккалчилик-хавф бор, албатта. Афтидан, шунинг учун 6та клубдан фақат 3таси хусусийлаштирилди. Аммо биринчи тажриба муҳим аҳамиятга эга. Шу ўринда клубларимизни хусусийлаштириш бўйича қандай ютуқларга эришилгани, кейинги 5 йил учун режалар бор-йўқлигини билишни истардим. Зеро, шу муддатдан сўнг Ўзбекистонда давлат иштирокидаги клублар қолмаслиги керак. Тушунаман, «Металлург» муаммонинг имкони бор ечиш йўлини кўрсатди: хусусийлаштириш иложсизми, клубни тугатиш мумкин. Аммо бу схема бошқа клубларда ҳам ишлайдими, кейин Ўзбекистон клуб футболи нима бўлади? Бизда ҳаммага намунали хусусий клуб сифатида кўрсатилган, лекин узоқ яшамаган «Турон» мисоли бор. Яъни реал хавф борки, Суперлига шунчаки, академияларнинг очиқ чемпионатига айланиб қолган Биринчи лига тақдирини такрорлайди. Айтганча, бу саволларни кимга беришимиз керак? ЎФАга ёки ПФЛга? Бундай саволларни ўртага ташлайдиган жасурлар борми журналистлар орасида?
***
Асосий хабарлардан бири - Ўзбекистон телеканаллари томонидан жаҳон кубоги-2026 трансляция ҳуқуқининг сотиб олингани. Қолаверса, янгилик моҳияти ҳуқуқни қайси телекомпаниялар қўлга киритгани («Зўр ТВ» ва МТРКдан бошқаси шундай қила олармиди?) эмас, балки бу турнир стартидан 1 йил олдин содир бўлганлигида. Илгари бизнинг компаниялар ҳуқуқни одатда ЖЧ бошланиши арафасида, демпинг (нарх тушиши) ўйнаб сотиб олишарди. Бу сафар телевизиончилар аввалдан харид ҳақида қайғуриб, масалага чуқур ёндашишди. Умид қиламанки, ушбу пухталик фақат вақт эмас, балки шартнома бандларига ҳам тегишли. Шарҳловчиларимиз учун жаҳон чемпионати ўйинларини Тошкентдаги студия эмас, стадионлардан, ўша жараённинг ичида бўлган ҳолда, интернет ресурсларидан эмас, балки биринчи қўлдан маълумот олиш имконига эга бўлган ҳолда транслятсия олиб бориш вақти келди. Шундай экан, телеканаллар раҳбарларидан ЖЧда қандай ишлаш ҳақида расмий баёнот эшитсак ёки ўқисак яхши бўларди. Масалан, каналлар ўртасида ўйинлар қандай тақсимланади? Икки канал ҳам ўйинларни яна бир вақтда трансляция қиладими ёки? Ҳозирча ҳуқуқлар сотиб олингани ҳақидаги янгилик шарҳловчиларнинг «Телеграм» каналларидаги ҳаволалар билан чекланмоқда (гарчи Даврон Файзиев ЎФА матбуот хизмати раҳбари саналса-да, футбол муҳокамаларидан ташқарида, буни кўпчилик билмайди).
ФИФА сайтида 3 июнь куни берилган ЖЧ медиа-ҳамкорлари рўйхатида эса Ўзбекистон Туркиянинг «Саран Медиа» компанияси номидан кўрсатилган. Бу ҳам қизиқ факт. Кўринишидан, жаҳон чемпионатига 1 йил қолган вақтда ҳам компанияларимиз Ўзбекистонда кўрсатиш ҳуқуқини ФИФАдан тўғри сотиб олган «Саран Медиа» билан боғланишга мажбур бўлган. Шунинг баробарида агар «Саран Медиа» илгари бутун Марказий Осиё мамлакатлари учун ФИФА турнирлари эксклюзив ҳуқуқлари харид қилган бўлса, ҳозир Қирғизистон ва Туркманистонда турк воситачиларисиз тўғридан-тўғри ҳуқуқларни қўлга киритган компаниялар мавжуд. Яъни қўшниларимизни жаҳон чемпионатини трансляция ҳуқуқини қўлга киритиш масаласи билан биздан анча олдин шуғулланишган...
Алишер НИКИМБАЕВ, «Футболиум»
